Östrojen kalp-damar hastalıklarından koruyor

Her yıl 250-300 bin kişinin kalp-damar hastalıkları yüzünden yaşamını yitirdiği açıklandı.

Sağlık Bakanlığı Dr. Sami Ulus Çocuk Hastanesi Kardiyovasküler
Cerrahi Klinik Şefi Prof. Dr. Ali Kutsal, ''Koroner arter
hastalıklarının menopoz öncesi dönemde kadınlarda görülme sıklığı
düşüktür. Kadınlarda çoğunlukla hastalık erkeklerden 10 yıl daha geç
gelişir ve bunda östrojen hormonu etkilidir'' dedi.
Kutsal, Türkiye'nin Avrupa ülkeleri arasında
kalp damar hastalıklarına bağlı ölümler açısından en üst sıralarda yer
aldığını belirterek, Türk Kardiyoloji Derneği'nce hazırlanan Türkiye
Kalp Raporu'na göre ''Türkiye'de 3.5 milyon kalp hastası bulunduğunu,
her yıl 250-300 bin kişinin kalp-damar hastalıklarına bağlı yaşamını
yitirdiğini ve 12 milyon kişinin risk altında olduğunu'' kaydetti.
Damarlarda darlık veya tıkanmaya en fazla
damar sertliğinin (aterosklerozes) yol açtığını ifade eden Kutsal, genç
ve sağlıklı atardamarların esnek, güçlü ve elastik olduğunu söyledi.
Kutsal, ''Damar sertliğinde damarın iç duvarı kalınlaşır,
düzensizleşir, yağ ve kolesterol birikir. Böylece damar içi çapı
giderek daralır ve yeterli kan geçemez'' diye konuştu.
-''ÖLÜMLERİN YÜZDE 60'I İLK BİR SAATTE GERÇEKLEŞİYOR''-
Göğüs ağrısı, nefes darlığı, yorgunluk,
bacaklarda ve vücutta şişme, şuur kaybı, birden boşlukta kalmış hissi,
çarpıntı, bacak ve kollarda ağrı ile yorgunluk, anormal cilt rengi,
ciltte yara açılması, şok, ani görme kaybı, kuvvet,
koordinasyon-konuşma-duyu kaybının kalp ve damarlarda ciddi bir sorunun
göstergesi olduğunu belirten Kutsal, bu durumun ilerlediğinde koroner
arter hastalığına neden olarak şiddetli göğüs ağrısı, kalp krizi
ardından da ani ölüm ile sonuçlanabildiğini bildirdi.
Kutsal, koroner arter hastalarının bir
kısmında kalp krizi sırasında ağrı hissi duyulmayabildiğini de
vurgulayarak, ''Özellikle şeker hastalığı olanlarda ağrı duyusunun
azalmasına bağlı olarak ağrı hissedilmeyebilir'' dedi.
Kalp krizinden ölümlerin yüzde 60'ının ilk
bir saat içinde gerçekleştiğini, bu nedenle hastanın vakit kaybetmeden
hastaneye ulaştırılmasının önemine değinen Kutsal, ''Kanlanamayan
adalenin beslenmesi bozulur ve 30 dakika-2 saatten sonra kalıcı
değişiklikler olur. Bu durumda genellikle daralmış bir damarda aniden
pıhtı oluşur. Eğer tıkanıklık olan alan genişse ani ölüm görülür, geniş
değilse iyileşme şansı yüksektir. Genellikle kalp adalesinin yüzde 25'i
etkilenmişse kalp büyür ve kalp yetmezliği gelişir, yüzde 40'ı
etkilenmişse şok ve ölüm görülür'' diye konuştu.
-''AİLE ÖYKÜSÜ OLANLAR RİSK ALTINDA''-
Damar sertliğinde, cinsiyet, yaş ve genetik
faktörlerin değiştirilemez, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol düzeyi,
sigara kullanımı, şeker, aşırı kilo, uygunsuz diyet, fiziksel aktivite
eksikliği ve stresin ise kontrol edilebilir risk faktörleri olduğuna
dikkati çeken Kutsal, düzenli egzersizin kan basıncını düşürdüğünü,
kilo kontrolünü sağladığını ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL
seviyesini yükselttiğini söyledi. Kutsal, şunları kaydetti:
''Yüksek kolesterol, şeker hastalığı ya da
kan basıncı yüksekliği ancak yapılacak ölçümler ile saptanabilir. Bu
nedenle düzenli check-up yaptırılmalı. 40 yaşına kadar 3 yılda bir,
40-50 yaş arasında toplam 4 kez, 50-60 yaş arasında 5 kez, 60 yaşından
sonra ise her yıl bir kez kontrol yaptırılmalı. Eğer bu kontrollerden
herhangi birinde saptanan anormallik varsa o zaman kontrol sıklığı
artırılmalı.''
Kutsal, anne-baba ya da birinci dereceden
akrabalarda erken yaşta kalp krizi öyküsü olanların da risk altında
olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:
''Eğer baba veya erkek kardeş 55, anne veya
kız kardeş 65 yaşından önce koroner arter hastalığına yakalanmışsa risk
normalden yüksektir. En önemli genetik risk yüksek kan kolesterol
düzeyine sahip olmaktır. Aileden geçebilecek diğer faktörler ise yüksek
tansiyon, şişmanlık ve şeker hastalığıdır.''
-''RİSKLİ KİŞİLERE ÖSTROJEN VERİLMESİ TARTIŞMALI''-
Koroner arter hastalıklarının genellikle
erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaşından sonra görüldüğünü ifade eden
Kutsal, ''Menopoz öncesi dönemde kadınlarda hastalığın görülme
sıklığının düşüktür. Kadınlarda çoğunlukla hastalık 10 yıl daha geç
gelişir ve bunda östrojen hormonu etkilidir'' dedi.
Damar duvarının iç yüzeyini kaplayan
hücrelerin salgıladıkları maddelerin dengeleyici özelliği olduğunu ve
damar sertliğinde bu dengenin bozulduğunu anlatan Kutsal, şunları
söyledi:
''Östrojenin bu noktada doğrudan ve dolaylı
etkisi var. Doğrudan etki olarak damar duvarı hücrelerinin bütünlüğü
bozacak enzim ve madde salgılamasını önleyerek hücrelerin
parçalanmasını ve araya madde girerek duvarın kalınlaşmasını önler.
Yani aterosklerozun başlamasına engel olur. Ayrıca beyaz ve kırmızı kan
hücreleri ile pıhtılaşmada rol alan hücrelerin damar duvarına girerek
duvarı kalınlaştırmasını ve olayın ilerlemesini, aynı zamanda damar
duvarındaki düz adale yapısının kalınlaşmasını önler.
Dolaylı etki olarak da iyi huylu kolesterol
olan HDL seviyelerini artırırken, kötü huylu kolesterol olan LDL
seviyelerini azaltır.''
Kutsal, risk altındaki kişilere östrojen
verilmesi konusunun hala tartışmalı olduğunu dile getirerek, ''Bazı
çalışmalarda menopoz sonrası kadınlarda hormon tedavisi yapılmasının
kalp damar hastalık riskini azalttığı saptanmış, bazılarında ise tam
tersi sonuçlara ulaşılmıştır. Konu, geniş çaplı çalışmalar ile
araştırılmaktadır. O nedenle halen böyle bir tedavi uygulaması söz
konusu değil. Ancak menopoz sonrası dönemde gerek görülen kişilerde
ilgili alan doktorları tarafından hormon tamamlama tedavisi
uygulanmaktadır. Her ne kadar menopoz öncesi dönemde koruyucu etki
varsa da Türk kadınları bütün risk faktörleri açısından menopoz sonrası
dönemde yüksek risk altındadır. Özellikle 60 yaş üzerinde kadınlarımız
her açıdan dünyadaki riskli ülke grupları içerisinde yer almaktadır''
diye konuştu.


kaynakhttp://www.haberturk.com/haber.asp?id=136859&cat=220&dt=2009/03/26